مناسبات خارجی حکومت پهلوی با کُردهای عراق (1354–1337 ه.ش)

از نیمه ی دوم قرن بیستم دولتمردان ایران در سیاست خارجی و متد نگرش خود به کردها تجدید نظر کرده وارد مرحله ای نوین شدند از آنجا که دولت مرکزی تقریباً مسائل قومی و داخلی ایران را به نحوی آرام نموده بود و بر تمامی مناطق ایران احاطه و کنترل تام داشت از این دیدگاه برای حفظ امنیت ملی خود از طریق کانالی غیر رسمی وارد ارتباط با کردهای عراق گشت. این نوع ارتباطات طبق معمول غیر رسمی و به طور مخفیانه بوده است، بیشتر اوقات نیز به نفع طرف صاحب اقتدار و صاحب دولت بوده است، سیاست خارجی ایران در مقابل کردهای عراقی سیاستی منفعت گرا و منفی بود، زیرا حکومت پهلوی همیشه به دنبال منافع و بقای خود بود و منافع یک قوم (کردها)که تحت اقتدار کشوری دیگر (عراق) بود تا هنگامی قابل قبول بود که به خواسته ها و اهداف خود برسد، هر وقت احساس می شد به وضع داخلی –مخصوصاً مناطق کُردنشین ایران- و منافع برون مرزی حکومت پهلوی لطمه وارد می کرد، و یا هروقت دولت مخاصم (عراق) نرمشی از خود نشان می داد، کردها قربانی اول این بازی سیاسی بودند که این واقعیت در پایان با انعقاد قرارداد الجزائر، پیامدهای خودرا بر کردها نشان داد و دچار شکست سنگینی شدند، هر چند کردها بارها و بارها در ارتباط با حکومت ایران بودند و به دنبال بدست آوردن پشتیبانی و همکاری این دولت بودند و در طی چند مرحله ای توانستند از این پشتیبانی موفقیت هایی تا لب مرز پیروزی نهایی بدست آورند اما فرجام این ارتباطات شکستی سنگین و فلاکت بار بود، و از طریق همین حکومت –پهلوی- بود که توانستند شورشی 14 ساله برپا کرده و تقریباً با پنج حکومت کشور عراق بجنگند، و از همین طریق یعنی پشتیبانی ایران بود که توانستند با اسرائیل و آمریکا نیز ارتباط برقرار کرده و از پشتیبانی آنان برخوردار گردند. در حقیقت اگر ارتباط و روابط کردهای عراقی با دنیای خارج و کشورهای دیگر به یک هرم تشبیه کنیم ایران همیشه در رأس آن قرار داشت و همیشه مثلث ارتباط کردها که مرکب از ایران و اسرائیل و آمریکا بود، ایران حرف اول را می زد، نتیجه ای که کردها از این روابط داشتند فرجامی جز شکست نبود زیرا دولت ایران هرچند کمک های بسیاری به کردها می کرد اما هرگز موافق با حل مسئله ی کرد بطور کامل در عراق نبود و پیروزی کردها را مد نظر نداشت و همیشه می خواست کردهارا مانند نقطه ی ضعف عراق در اختیار خود داشته باشد و از آنان بهره برداری سیاسی کند.